Antara Penjawat Awam Dan Menteri

Tepuk kepala aku bila terbaca ada orang cadang Dr Amalina Bakri menjadi Menteri Kesihatan. Ada satu tulisan bergambar aku yang sedang tular sekarang, pun orang nak suruh Ketua Pengarah Kesihatan (KPK) iaitu Dr Noor Hisham dilantik jadi Menteri Kesihatan. Ada juga yang kata tidak perlu ada menteri pun tidak apa.

Orang politik gila nak jadi menteri, netizen pula gila nak lantik semua orang jadi menteri.

Kerja menteri dan kementerian ialah menetapkan dasar. Kerja penjawat awam seperti KPK ialah pelaksana dasar. Sebab itu menteri ada kuasa meluluskan peruntukan, dengan persetujuan kabinet. Menteri dan kabinet menteri berhak untuk menentukan keutamaan perbelanjaan, menentukan hala tuju (dalam kes ini bidang kesihatan) kerajaan dalam portfolio masing-masing.

Memang betul kalau menteri tak ada, penjawat awam tetap teruskan kerja. Tapi kerja yang diteruskan itu adalah dalam lingkungan bidang tugas mereka sahaja, mengikut hala tuju dasar yang sedia ada. Kalaupun ada bidang kuasa tertentu, ianya dalam ruang lingkup pentadbiran.

Kalau ada cabaran, krisis atau isu baru, menteri sebagai ketua portfolio pentadbiran kerajaan perlu berperanan untuk buat trouble shooting, rangka jalan keluar dan kabinet sebagai instrumen collective responsibility dalam dasar kerajaan akan membuat keputusan. Dalam krisis tertentu, mungkin Majlis Keselamatan Negara (MKN) akan ambil peranan.

Semasa berlaku krisis, menteri boleh menentukan keutamaan peruntukan, potong yang mana boleh delay, proceed yang mana terdesak.

Katakan dasar kerajaan (hasil keputusan kabinet) ialah untuk memberi khidmat kesihatan percuma hanya kepada kumpulan B40 manakala T20 atau M40 perlu bayar bil 100% sendiri, maka itulah yang akan diteruskan oleh penjawat awam. Kalau dasar kerajaan tetapkan peruntukan Kementerian Kesihatan dipotong 50% kerana duit perlu digunakankan untuk bayar Perdana Menteri bermain golf, bayar gaji menteri hingga 100 orang, bayar beg tangan Birkin atau bayar hutang 1MDB, maka dengan duit yang ada itu menteri terpaksa susun keutamaan. Kalau bajet tidak turun, kementerian perlu hold mana-mana projek atau program. Penjawat awam akan laksanakan apa yang sudah diputuskan oleh kabinet.

Komponen dasar fiskal inilah kalau ikut kebiasaan akan berpandu kepada manifesto parti politik yang membentuk kerajaan. Kalau manifesto kata mahu beri kesihatan percuma dan kabinet luluskan, maka Menteri akan putuskan struktur pelaksanaan, kemudian penjawat awam execute. Kalau manifesto kata mahu galakkan percambahan hospital swasta untuk boost industri pelancongan kesihatan, maka sebahagian insentif kerajaan akan pergi ke situ. Akhirnya ia berbalik kepada manifesto atau kecenderungan dasar yang ingin diperkenalkan parti pemerintah.

Sebab itu semasa Dr Dzulkefly Ahmad menjadi Menteri Kesihatan, dia gariskan objektif yang jelas di bawah kerajaan PH iaitu to enhance healthcare delivery in this country yang terikat dengan masalah understaffed, overworked, and underfunded.

Dr Dzulefly ialah doktor falsafah, bukan doktor perubatan. Jadi dia beritahu penjawat awam,

“Apa yang saya berikan adalah kepimpinan. Stewardship, strategic management. I’m not here to solve complex medical problems. It’s for you who are trained. I provide leadership, I provide trouble shooting, the strategic mind to enhance healthcare delivery. That is my role.”

Dan inilah fungsi menteri sebagai ketua portfolio apabila berhadapan dengan krisis nasional. Firm, confident, surround with numbers or indicators, tidak groggy untuk buat keputusan yang tidak popular, kekal positif dan kekal optimis untuk pastikan motivasi pasukan pangkalan hadapan tidak merudum.

Disebabkan menteri adalah ahli kabinet dan mempunyai akses kepada menteri-menteri portfolio lain, maka mereka boleh untuk buat koordinasi rentas portfolio supaya semua benda ada synchronise.

Tidak semestinya penjawat awam yang bagus seperti KPK kita perlu duduk di tempat yang fragile seperti kerusi menteri. Kerana menteri boleh datang dan pergi, tapi penjawat awam tetap setia pada “Urusan Seri Paduka Baginda”.

Hence, it’s justifiable untuk seseorang menteri dilantik dalam kalangan ahli parlimen yang mewakili parti pemerintah. Supaya kepentingan tidak lari. Segala dasar yang diperkenalkan akhirnya untuk mengolah persetujuan orang awam agar pilihan raya umum akan datang undilah kami lagi. Sebab manifesto kami bagus dan kami kompeten untuk jadi kerajaan.

Bukan asal prestasi kerja bagus (ya memang KPK kita terbaik) maka dilantik jadi menteri, doktor diagnos penyakit betul kita mahu lantik jadi menteri, doktor instafamous nak disuruh jadi menteri, doktor tweet viral nak diletak jadi menteri atau doktor yang ada berpuluh klinik kita lantik jadi menteri.

Kalau jadi menteri kesihatan tapi asyik jual cerita pseudoscience dalam televisyen, mana mahunya. Pakar perubatan pun tepuk kepala bila terpaksa berketuakan pemimpin yang cakap pun berterabur.

Sekadar membawang.